Bahçe Toprağının Hazırlanması

Her bitki taksonunun toprak istekleri ayrı ayrıdır. Bir kısım bitkiler kumlu killi, bir kısmı killi kumlu, bir kısmı kireçli, bir kısmı humuslu, bir kısmı kısmen ondan kısmen bundan toprakları sevdiği gibi ; gene bir bölümü asit reaksion gösteren topraklan sevdiği halde, bir başka bölümü de alkali topraklan ister. Bir kısmı derin topraklardan hoşlanır, sığ topraklarda yetişemezken; bir bölümü de tam tersine sığ topraklarda yetişir. Keza bir bölümü nemli topraklan tercih ederken, bir kısmı da kuru toprak ister... Tabi biz ya orta bir yol bulmak, bunun için bahçemiz topraklarını düzenlemek ya da mevcut topraklarımızda ne yetişebiliyorsa o taksonların kültürünü yapmak zorunda kalırız. Ama gene de BAHÇE TOPRAĞI diye tanımlayabileceğimiz humus ve mineralce zengin bir toprak yaratmak zorundayız.  Arsamız, eskiden beri bahçe ise ve üzerinde bir takım bitkiler yetişebiliyorsa toprağı genelde uygun bir topraktır. Üzerine molozlar, inşaat artıkları gibi toprağı bozan maddelerin atıldığı topraklar, iyileştirme isteyen topraklardır. Toprağın PH derecesinin 6-7 civarında bulunması lazımdır. Bunu saptamak için bahçenin çeşitli yerlerinden alınan örnekler paçal edilerek en yakın bir labaratuvara götürülüp analizleri yapılır. Toprak örneği hazırlama: Toprak örnekleri dizboyu çukurlar açılarak alınır. Her çukur aynı hacimde olmalıdır. Çukurlardan alınan örnekler bir naylon yaygı üzerine konup kürek ve çapa ile hem ufalanır hem de iyice karıştırılır. Karıştırılan bu paçal toprak örneği yuvarlak bir leğenin içine konup yayıldıktan sonra elle 4 eşit parçaya bölünür. Bu parçalardan karşılıklı 2 parça (1 ve 3 gibi) elle alınıp bir yere boşaltılır. Leğende kalan diğer yarısı atılıp seçilen örnekler tekrar leğene yayılıp gene 4 eşit parçaya bölünür. Aynı işlem birkaç defa tekrarlanarak numune 2-3 kg. kalıncaya kadar bu işleme devam edilir. Son kalan örnek artık bizim bahçe toprağımızı temsil edebilen bir örnektir. Bunu bir naylon torbaya doldurup ağzını sıkıca kapatırız. Başka bir torbaya daha koyup üzerine etiket yapıştırırız. Etiket şöyledir: ALINAN ÖRNEĞİN:Yeri: istanbul, Kadıköy, Pf:5, A: 12, P:5 Tarihi:21.5.1993 Alan:M. Ferruh ONUR Ağırlığı:3kg. Toprak genelde nemli olup terleme yapacağından etiketi okunmaz getireceği gözönünde tutularak etiketi mutlaka dış torbaya yapıştımalıyız. Analizler her ilde bulunan Köy Hizmetleri Labaratuvarlarında, Orman Bölge Müdürlüğü ve Üniversite Laboratuvarlarında yapılabileceği gibi özel laboratuvarlarda da yapılabilir. Toprak analizlerinin alınan sonuçlarına göre: a- Dışarıdan tarım toprağı getirilip serilir. b- Gübre ile takviye edilir. Her şeyden önce bahçe toprağının karıştırılıp altüst edilerek gevşetilmesi zorunludur. Toprağın karıştırılması işi 2 bel boyu derinliğe kadar olmalıdır. Buna KİRİZME denir. Kirizme derinliği 40-50 cm. kadardır, iki bel derinliğindeki kirizme şeritler halinde yayılır. Her bel hareketi ile çıkan, toprak parçasının nasıl kaldırılıp, yerine hangi bel toprağının konulacağı şekilde açıkça gösterilmiştir. Böylece toprak hem alt - üst olacak. hem karışacak hem de gevşetilecektir. Stabl topraklar zamanla sıkışmış olacağından burada bir takım kapiler (kılcal) borular oluşur. Bu kılcal borular toprağın suyunu yüzeye çıkartarak kuraklığa neden olurlar. Krizme ile bu borular da kırılmış olur. Krizine en iyi işlemse de biraz masraflı ve külfetlidir. Aynı işlem pulluklarla, traktörlerle de yapılabilir. Gübreleme: Gübreler, doğal ve yapay olmak üzere iki türlüdür. Gübrelerde başlıca 3 ana madde bulunur. Bunların her birinin ayrı birer işlevi, etkinlikleri vardır. Azot: Bitkilerde sürgün ve yaprakların gelişmesini sağlar. Bilinen deyimiyle DAL verir. Fosfor: Çiçek tomurcuğu ile renk oluşumunu bol çiçeklenme ile çiçeklenme süresinin uzunluğunu, kök gelişimini sağlar, BAL verir. Potasyum: Besin maddelerinin oluşumuna, bitkilerin üremelerine yardımcı olur. Gene bilinen deyimiyle DÖL verir. Ayrıca kireç toprağın reaksiyonunda bir denge unsuru olduğundan bunu da 4. bir eleman olarak katabiliriz. Gübreler 5 kategoride toplanır:  1- Hayvansal Gübreler: Yanmış çiftlik gübresi, kus gübresi, koyun gübresi, at gübresi 2- Şerbetler: Hayvansal gübrelerin sularda çeşidi şekillerde erimiş türleridir, (idrar da bu kategoride sayılır.) 3- Kompostlar  4- Yapay Gübreler: Kimyasal yolla elde edilmiş gübrelerdir. (N+P+K) kompoze gübreler. 5- Çiçek yapraklarına verilen gübreler. Hayvansal Gübreler (Doğal Gübreler):  Doğal yani hayvansal artıklardan elde edilen gübrelerin en iyisi yanmış çiftlik gübresidir. Buna ahır gübresi de diyebiliriz, iyi çürümüş ahır gübresi, %3,5 fosfor asidi, %0.5 potasyum klorür, %50 azot ve %70 kireçten oluşur. Bu oranlarda, azot çok değişiklik gösterir. Azotun miktarı gübrenin iyi hazırlanmış olmasıyla arttığı gibi, iyi hazırlanmamış olmasıyla da yarı yarıya azalabilir. Gübre toprağı ısıtır, su alma kapasitesini arttırır, oksijen sirkülasyonunu temin eder, Ayrıca topraktaki diğer besi maddelerinin ayrışmasını hızlandırır. İşte bu sebeplerden gübre, toprağın üst kısmına yayılmalıdır. 1 metrekareye 2kg. doğal gübre genel olarak yeterli sayılır. Şerbetler Hayvanların idrarı ile karışmış pislik parçalarından ibarettir. Şerbet, özellikle azotça çok zengindir. Zira idrarda ürat tuzları bulunmaktadır. Şerbetin doğrudan doğruya kullanılması bitkiye zarar vereceğinden bunları fosforlu gübrelerle karıştırmalıdır. Kompostlar Hayvanların yem altıkları ile karışmış dışkılarının ayrışması ile olur. Sözü edilen hayvansal malzeme l-l.20 m. yüksekliği geçmeyecek şekilde yığılır. Aralarına CaCO3 ilave edilip üzerine şerbet dökülür. Bu yığın yılda birkaç kez karıştırılarak hem homojenize edilir hem de ayrışım çabuklaştırılır. Kompost için hazırlanan bu yığınlar endrek ışık almalıdır Kompost 1-2 yılda oluşur. Tamamen olmadan kullanmak sakıncalıdır. Kompostlar daha çok çim sahaları ile meyve ağaçları için iyidir. Yapay Gübreler  Birkaç gruba ayrılırlar a) Azotlu Gübreler: Amonyum silikat (%20) Amonyum clorit (%24 N) Kalsium güherçilesi (%15.5N+%55 kireç) Azotlu gübreler suda çabuk eridiğinden etkilen de hızlı olur. b) Fosforlu Gübreler Toprağa iyi nüfuz ederek toprakta sabit kalır. Fosfat halindaki bu gübrelerin sonbahar, tas aylarında toprağa verilmesi gerekir. Süper fosfat (%20P) Triple süper fosfat (%45P) Süper fosfat toprak reaksiyonunu asitleştirdiğinden fazla kireçli toprakların düzeltilmesinde, iyileştirilmesinde (nötralize edilmesinde) yararlı olur. Tripl süperfosfat ise normalin 2.5 katı daha yoğundur. c) Potasyumlu Gübreler:  Potasyum tozu (%40K) Potasyum sülfat (%50K) Potasyum klorür (%60K) Potasyum ve Magnezyum sülfat (%26K+%8Mg) Potaslı gübreler suda erir, bu sebepten de bitkilerce kolaylıkla emilir. Genç fidanlarla, iğne yapraklılar (ibreliler) klora duyarlı olduklarından Potasyum klorürlü gübreler kullanılmamalıdır. En iyisi Potasyum sülfatlardır. En mükemmel yapay gübreler KOMPOZE GÜBRELER'dir. Bu gübreler çeşitli firmaların piyasada satılan bileşikleri olup bunları prospektüslerine göre kullanmalıdır. Kompoze gübrelerin hepsi yapay olmayıp özellikle son zamanlarda ÇEVRE KiRLiLiĞi yapmayan doğal gübrelerden kompoze gübreler de hazırlanmış ve piyasada bol miktarda bulunmaktadır, örneğin; Ascophyllum nodosum isimli bir deniz yosunundan elde edilen gübre, çeşitli büyüme düzenleyiciler, mikro ve makro elementler, vitaminler, proteinler içerir. (Piyasada Maxicrop isimli müstahzar damlama-sulama sisteminde, her sulamada 1 ton suya 50-100 gr. katılarak kullanılan bir preparattır.) d) Kireçli gübreler: kalsium karbonat (%90-95Ca), sönmemiş kireç (%85Ca.), sönmüş kireç ve marn'dan ibaretttir. Ca O ağır topraklar için, CaCO3 ile mam ise hafif topraklar için iyidir. Kireç toprakta: 1- Asitlerin etkisini azaltır (PHını düzenler). 2- Toprağın kabuk tutmasını engeller. 3- Toprağa kırıntılı bir bünye kazandırır. 4- Mikroorganizmanın etkisini kolaylaştırıp çabuklaştırır. Buraya kadar BAHÇEMİZİN tamamı için toprağın hazırlanması işlemlerini anlattık. Bazen de bahçemizin sadece belli bir yerine fidan dikmek ya da sadece belli bir yerini ıslah etmek gerektiğinde ne yapacağımıza kısaca bir gözatalım. Şüphesiz böyle bir durumda tüm bahçeyi ıslah etmek (iyileştirmek) gibi bir külfete gerek kalmaz. Bu takdirde bahçenin sadece o kısmında ve daha basit bir uygulama yapabileceğimizi izaha gerek duymuyoruz. Ancak tek tek ağaçlar dikmemiz gerekiyorsa, sadece fidan ya da ağaç dikilecek yerlere ağacın kökünü kapsayacak kadar derinlik ve genişlikte dikim çukurları açmak ve ancak o çukurlarda toprağın iyileştirmesini yapmak yeterli olacaktır.  Hatırda tutulması gereken diğer bir önemli konu da; toprak, krizine yapıldıktan ya da sürüldükten ve gübrelendikten sonra mutlaka çapalanarak hem tezeklerin ufalanması hem de karıştırılması sağlanmalıdır.