Bilinmeyen Yönleriyle Hurma
Yazar : Mehmet ALTAN
Konu : Gıda
Hurma için kimisi “Peygamber çikolatası” kimisi “Medine baklavası” der. Hac veya umre dönüşü yolunuzu gözleyen dostlarınıza sunabileceğiniz en makbul ikramdır hurma.
Hurmayı, üç dört yaşlarında iken dayımın hacdan dönerken getirmesiyle ilk defa tattım. O zaman nefis tadına hayran olduğumu şimdi gibi hatırlıyorum. Ama ne yazık ki o günün taşımacılıktaki sıkıntılarından dolayı bu güzel meyve çok az getirilebiliyordu. Bundan dolayı da bana ancak bir tane düşmüştü.
Anneme “bir tane daha” diye utana sıkıla rica etmiştim. O da benim için yengemden bir tane daha istemişti. O zaman tabii yaşımın küçüklüğünden hurmanın nasıl yetiştiğini düşünemezdim, bilemezdim. Ama sonraları hurmayı tanıdığımı zannettiğim halde, araştırdığımda hiç de tanımadığımı anladım. Medine’ye gelen misafirlerle bir hurma bahçesine gittiğimizde orada bize hurmanın bazı ilginç özellikleri anlatıldı. Onun insana benzemesinden bahsedildi. Bu benzetme herkes gibi benim de dikkatimi çok çekmişti. Acaba bu konuda hadisler de var mıydı? Bu konuda yazılmış kitap bulunur muydu? Merakımdan kitapçılardan hurma ile ilgili kitap aramaya başladım ve hayretler içinde kalmıştım. O kadar çok kitap yazılmıştı ki hurmayla ilgili. Kimi doktora tezi, kimi hurma yetiştiricilerine eğitim, kimi de sadece hurmayla ilgili ayet ve hadislerden bahsediyordu.Çoktan tercih zor olur. Ben bir tek kitap almak istiyordum. Hurma yetiştirmeyle ilgili olanları bir kenara koydum. Çünkü ben hurma yetiştirmedeki incelikleri değil genel olarak hurmayı tanımak istiyordum. Epey tereddütten sonra nasıl olsa ben bunların hepsini alacağım, birinden başlayayım dedim; hurma ve ağacını detayıyla tanıma çalışmasına böylece başladım. Her geçen gün hurmayla ve ağacıyla ilgili yeni bilgiler elde ettikçe hayretten hayrete düştüğümü çok rahatlıkla söyleyebilirim. Bu arada okuduğum kitaplardan notlar almaya başladım. Ve bir gün dostlarımdan biri bu notları niçin yazmadığımı sordu. “Biz Türk toplumu olarak hurmayı severek yeriz; ama nasıl yetiştiğini ve özelliklerini bilmeyiz” dedi. Ben de Medine’yi ziyarete gelen misafirlere bu bilgileri aktardığımda bir çoğunun cidden hayretler içinde kaldığını gördüm. “Biz hurmayı çöl meyvesi olarak bilirdik”, “Onu susuz yerde yetişir biliyorduk”, “Bu kadar faydalı olduğunu bilmiyorduk” gibi itiraflarda bulunan hiç de az değildi. Bundan dolayı ben de hurma hakkında bulduğum bilgileri sizlerle paylaşmak istedim.
Hurma ağacı yaprağını hiç dökmeyen ve bazı özellikleri ile de insana çok benzeyen bir ağaçtır. Sıcak iklimlerde yetişir. Sekiz bin seneden beri varlığı bilinen hurmanın yetişmesi için iki unsur çok önemlidir. Biri su diğeri ise sıcaklıktır. Yani güneş. Bu ikisinden biri yeterli derecede olmazsa hurma yetişmez. Hatta hurmanın meyve vermesi sadedinde şöyle bir söz söylenir: “Kökü sudan, tepesi güneşten ayrılmaması gerekir.” Bazı kimseler bunu şu şekilde de ifade etmişlerdir: “Hurmanın ayağı cennette başı ise cehennemde olmalıdır.” Bu gerçekten doğrudur. Suyu bol yerde ekilen hurma ağaçları, her ne kadar büyüyüp boy atsa da meyve verme sürecinde yeterli güneşi bulamadığından meyvesi olmuyor. Olan meyveler de güdük kalıyor. Aynı şekilde güneş varsa, su yoksa yine bu mümkün olmuyor. Hurma ağacının gövdesi geniş, silindirimsi ve uzundur. Bu iri yapı, sıcak ortamda hayatını devam ettirebilmesi için devamlı su istemektedir. Hurma meyve olarak çok yararlı bir gıdadır. Onda insan bünyesi için gerekli her şey vardır. Yağ, protein, vitamin, mineraller vs. Sizin ancak bir çok şeyi yiyerek alabileceğiniz bu ihtiyaçları hurma tek başına karşılar. Bundan dolayı bir insan yalnızca hurma yiyerek yaşamını devam ettirebilir. Hz. Peygamberimizin zamanında insanlar bazen uzun zaman yiyecek bir şey bulamazlardı. Sadece hurma yerlerdi, su içerlerdi. Ama hasta olmazlardı. Hz. Peygamberin arkadaşları, eşi Hz. Ayşe’ye: “Zamanında evinizde ne yer ne içerdiniz?” diye sorduklarında, O da şöyle dedi: “Evimizde bazen iki üç ay geçerdi de ateş yanmazdı.” “Peki ne yerdiniz?” “Hurma ve su”. Işte canlı örneği; sadece hurma yemekle Hz. Peygamber’in evinde aylarca hayat devam ettiriliyor. Peygamberimiz bir defasında hurmanın doyuruculuk ve kifayet ediciliğini açıklamak için Hz. Ayşe’ye “Ey Ayşe, evinde hurma olmayanlar açtırlar” buyurmuştur ve bu sözü iki veya üç defa tekrarlamıştır.
Çok eski devirlerden bu yana hurma Araplar için önem arz eden bir meyvedir.Şairler şiirlerine konu etmişler, kendilerine ilham kaynağı saymışlar, onu en güzel şekilde vasfetmek için yarışmışlardır. Hakkında şarkılar ve ata sözleri söylenmiştir. Bu günün Arapları da hurmaya, yaşamlarındaki önemine binaen ihtimam gösterirler. Ondan dolayı her yılın 15 Eylül günü hurma günü olarak kutlanır. Arap Devletleri Birliği ortak bir kararla bu günü şenlik günü ilan etmişlerdir. Bu günde hurma ile ilgili açık oturumlar, brifingler, ziraatının yaygınlaştırılması ile ilgili teşvikler, ziraatındaki incelikleri anlatma, stoklama da ve dikkat edilmesi gereken hususları belirtme ve hurmadan modern bir şekilde en fazla istifade etme yollarının araştırılması gibi konularla ilgili faaliyetler yapılır.
Hurmanın Özellikleri
Son zamanlarda hurma, bilim adamları tarafından da incelenmeye başlanmış ve ondaki özellikler keşfedilmeye çalışılmıştır. Bulunan sonuçlar gerçekten ilginçtir. Hurma sadece gıda değil aynı zamanda bir ilaçtır. Mineraller açısından oldukça zengin bir meyvedir. Şeker açısından da zengindir. Bu özelliğiyle enerji verir. Meyve şekeri içerdiği için, sanılanın aksine şişmanlatmaz. Yoğun tempo yüzünden kendinizi yorgun ve bitkin hissediyorsanız bol bol taze hurma yiyin. Lif yönüyle de zengin olduğu için yemek aralarında atıştırılması kabızlık için iyi bir ilaçtır. Elmanın kalp ve damar hastalıklarına karşı önemi bilinen bir şeydi. Uzmanların yaptığı bir incelemede elma ve hurmanın yararları karşılaştırıldı. Hurmanın lif, mineral ve fenol açısından zengin olduğunu söyleyen uzmanlar, elmada daha fazla bakır ve çinko bulunduğunu, buna karşılık hurmadaki sodyum, potasyum, magnezyum, kalsiyum ve demir miktarlarının elmanınkinin iki katı olduğunu belirtiyorlar. Düzenli yenilmesi halinde kalp ve damar hastalıkları riskini azaltan hurmanın, içindeki yararlı maddelerin daha çok kabuklarında bulunduğu söyleniyor. Hurma ayrıca, bedeni ve zihni gelişmeyi sağlar. Kansere karşı ciddi koruyucudur. Boğaz hastalıkları için faydalıdır. Boğaz ağrısını keser. Bronşit, öksürük ve soğuk algınlığı şikayetlerini giderir. Kemik hastalıklarında tesiri ciddi bir seviyededir. Hurma aç karna yenmelidir ki kendisinden beklenen fayda tahakkuk etsin. Mineraller açısından oldukça zengindir. Içeriğinde kalsiyum, potasyum, demir, B vitamini ve A vi-tamini bulunmaktadır.
Hurmanın besin değeri anlatılmakla bitmeyecek kadar çok ve araştırmacıları meşgul edecek kadar derindir. Gıda olmasının yanında, aynı zamanda da ilaçtır. Kanserden kansızlığa, mide ve bağırsak rahatsızlıklarından beyin ve beden zafiyetine kadar bir çok hastalığın şifasıdır hurma…
Günümüzün en önemli rahatsızlığı stres ve gerginliğin de baş düşmanıdır hurma. Stresli ve gergin olanlara sabah, öğle ve akşam olmak üzere üçer-beşer adet hurma yemesi tıp çevrelerince tavsiye edilmektedir. Uzmanların yaptığı araştırmalar, sonucunda sinirleri güçlendiren B6 vitamini ve magnezyum mineralinin hurmada yüksek miktarda bulunduğu ortaya çıkmıştır. Sinir vitamini olarak adlandırılan B6 ile kasların çalışmasında önemli rol oynayan ve bu sebeple kalp krizini önleyici tesiri olduğu bilinen magnezyum hurmada bol miktarda mevcuttur. Hurmanın çok tüketildiği ülkelerde kansere tutulma oranı çok azdır. Hemen hemen yok gibidir. Hurmanın gıda değeri çok yüksektir. Bu sebeple bedenen ve zihnen ağır çalışanlara, bedeni ve zihni çalışmadan yorgun düşenlere, hastalıktan bitap düşmüş olanlara çok faydalıdır. Hurma hem enerji verir hem de kasların ve sinirlerin gelişmesini sağlar. Hurma özellikle hamile ve emzikli hanımlar için çok faydalıdır. Anne karnındaki çocuğun sağlıklı gelişmesini sağlar ve hamileliğin anneyi zayıf düşürmesini önler.
Kısacası hurma mucizevi bir meyvedir ve tıpkı tadı gibi özel bir ikramdır.
Hurmadan Yapılan Tatlı Çeşitleri
Hurma çok tatlı bir meyvedir. Onu kullanarak sofralarımızda veya çay saatlerimizde ikram için çeşitli tatlılar yapabiliriz. Biz bunlardan bazılarının tariflerini size aktarmak istiyoruz.
Pratik Bir Tatlı: Tereyağlı Hurma Kavurması
Bu tatlı yumuşak hurmalardan yapılır. Önce hurmanın çekirdekleri çıkarılır. Hurmalar bir tavaya konur yeteri kadar tereyağı ilave edilir. Tavada tereyağı hurmalara yedirilmek üzere 5-6 dakika karıştırılır. Koyu bir macun haline gelir. Sıcak olarak servis yapılır. Bu macun ekmekle yenirse daha leziz olur. Iyice olgunlaşmış taze hurma da bu tatlının yapımında kullanılabilir.
Sütlü Hurma Tatlısı:
Yukarıda verdiğimiz tarif hazır olunca çok az süt ilave edilerek biraz daha karıştırılır. Macun kıvamına getirilir. Sıcak olarak servis yapılır.
Yumurtalı Hurma Kavurması:
Yine ilk tarifimizi hazırlıyoruz. Yani yumuşak ve çekirdeği çıkarılmış hurmalarımızı tereyağıyla kavurarak macun haline getiriyoruz; hazır olunca da üzerine ihtiyaca göre yumurta kırıp servis yapıyoruz.
Hurma Kurabiyesi
Çekirdeklerini çıkardığımız yumuşak hurmaları tereyağında kavuruyoruz. Un kurabiyesi olarak hazırlanan kurabiye hamurumuzun içine biraz hurmadan koyarak kurabiyenin ağzını kapatıyoruz. Üzerini çatalla veya başka bir şeyle süsleyerek tepsiye dizilen kurabiyeleri fırında pişiriyoruz. Içi hurma ezmesi dolu kurabiyeye Araplar mamul derler. Kurabiye kalıpları varsa kalıba konarak muhtelif şekiller verilebilir.
Susamlı veya Hindistancevizli Hurma Bilyeleri:
Önce hurmalarımızın çekirdeklerini çıkarıyoruz. Sonra bu hurmaları ya makinede çekiyoruz veya havanda iyice eziyoruz. Macun haline gelen hurmalarımızı bilye haline getiriyoruz. Bu bilyeleri susam dolu tabağın içine batırıyoruz. Susam kavrulabilir, sade de olabilir. Hazırlanan bilyeler aynı zamanda Hindistan cevizine de batırılarak farklı bir tat elde edilebilir. Bu bilyelerin içine arzuya göre fındık fıstık da konabilir.
Hurmadan daha başka tatlılar da yapılır. Hurmalı kek, hurmalı ekmek, hurmalı tost gibi.
Piyasada hurmalı bisküvi çeşitleri de mevcuttur.
Hurma Dolması Tatlısı
Malzemeler
24 adet Medine hurması
1 kase lor peyniri
2 çorba kaşığı toz şeker
2 limon kabuğu rendesi
24 adet kabuğu soyulmuş badem
Başlangıç olarak bir süzgece peçete serip, lor peynirinin suyunu bırakması için serin bir yerde 2 saat dinlendirin. Hurmaların üzerini keskin bir bıçakla uzunlamasına çizip, çekirdeklerini çıkarın. Servis tabağına dizdiğiniz hurmaların içine, süzülmüş lor peyniri, rendelenmiş limon kabuğu ve şekeri çırparak hazırladığınız kremayı doldurun. Hurmaların üzerini birer adet ayıklanmış badem ile süsleyip, servis yapın. Afiyet olsun…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder