Taze Fasulye (Phaseolus vulgaris) yetiştiriciliği

Taze Fasulye (Phaseolus vulgaris) yetiştiriciliği

---

Fasulye (Phaseolus vulgaris)

Taze, konserve ve kuru olmak üzere değişik şekilde değerlendirilen, besin değeri çok yüksek olan, hemen hemen tüm dünyada bol miktarda tüketilen önemli bir kültür bitkisidir. Orta Amerika kökenli olan bu kültür bitkisi 250 yıl önce Anadolu'ya gelmiş ve çok geniş bir yayılım alanı bulmuştur.

Taze fasulye A, B1, B2 ve C vitaminlerince zengindir. Taze fasulye de vücutta biriken asidi nötralize edebilecek baz fazlalığı da mevcuttur. Fasulyenin hazım olabilirlik oranı %84.1'dir.

Hatta fasulye baklalarında bulunan phasol ve phaseolin maddelerinin şeker hastalığında kullanılan insülin karekterinde olduğu ve bu yüzden kandaki şeker miktarının düşürülmesinde kullanıldığı bildirilmektedir.
kaynak

MEYVE
Meyveler bakla şeklindedir. Çiçeklerde döllenme olduktan sonra oluşan hava sıcaklıklarına bağlı olarak meyve gelişmeye başlar. 30 C’nin üzerindeki sıcaklıklarda, kuraklıkta (düşük hava nemi) söz konusu ise döllenme olduğu, bakla teşekkül ettiği halde meyve gelişmez ve dökülür.

Meyve gelişmesi için ideal sıcaklıklar 15-25 C arasındaki sıcaklıklardır. Baklalar; etli, ince, kılçıklı, kılçıksız, iplikli veya ipliksiz olabilirler. Fasulyelerin hemen tamamında kılçık, bakla genç ve taze iken görülmediği halde daha sonra görülebilir.

TOPRAK İSTEĞİ
Toprak istekleri bakımından seçici bir bitki değildir. Çok hafif topraklar dışında her toprakta yetiştirilebilir. Ancak organik madde yönünden zengin, yumuşak, iyi havalanan ve su tutma kapasitesi yüksek olan topraklarda daha başarılı sonuç verir. Potasyumca zengin toraklarda yetiştirilen fasulyelerde (taze- kuru) kalite belirgin bir şekilde artar.

Toprak iyi hazırlanmalıdır. Kesekli bırakılırsa, çimlenme sırasında, çimlenen taneler üzerine ağırlık yapar ve çimlenmeye engel olur. Kaymak bağlama özelliğine sahip topraklarda özellikle tohumun çimlenme döneminde düşen yağışlar önemli çimlenme zorluklarına yol açar. Bu sebepten dolayı kaymak tabakası kırılmalıdır. Fazla asit karakterli topraklardan hoşlanmaz. Toprak reaksiyonunun pH 5.5-6.7 olduğu yerlerde en iyi ürün alınmaktadır.

İKLİM İSTEKLERİ
İklim isteği yönünden hassas olup özellikle bazı dönemlerinde çevre şartlarına karşı çok duyarlıdırlar. Ilık iklim sebzesidir. Çimlenme için yüksek sıcaklık isterler. Sıcaklık sıfırın altında 2-3 C’ye düştüğünde büyük zarar görür. Buna karşılık çiçeklenme ve meyve bağlama dönemlerinde yüksek sıcaklık büyük zararlara yol açar, verim ve kalite çok önemli ölçüde düşer. Meyve bağlama döneminde 18-25 C sıcaklıklar optimum meyve tutumu ve gelişmesini sağlar.

EKİM ŞEKLİ
Sıra arası 50-60 cm X sıra üzeri 20-25 cm olacak şekilde toprağın tav seviyesinin 3-5 cm altına tohum ekimi yapılır.Fasulye tohumlarında çimlenme sırasında fasulye sineği büyük zarara yol açabilir. Bu nedenle tohumun ekim öncesi mutlaka ilaçlanması gerekir. Dekara kullanılan tohum, ekim sıklığı ve özellikle de çeşidin dane iriliğine bağlı olmak üzere 6 - 18 kg arasında değişir.

GÜBRELEME
Suni gübre kullanılacaksa gübrenin tamamı bir defada ve ekimden 2-3 hafta önce sürümle toprağa karıştırılmalıdır. Toprağın yapısına bağlı olarak saf olarak 1 dekara verilmesi gereken ortalama gübre miktarları:
Sülfat Formunda AZOT..................12-14 kg/da

FOSFOR(P2O5)...............................10 kg/da

POTASYUM(K2O)..........................10-12 kg/da

ÇAPALAMA
Fasulye tohumları uygun çevre şartlarında 6-8 gün içinde çimlenir. Bitkiler toprak üstüne çıkar. Bitki gelişmesi oldukça hızlı olur. Bitkiler ilk hakiki yapraklarını geliştirdiğinde 1. çapa yapılır. Yağış, yabani ot ve toprağın o anki durumu dikkate alınarak 2-3 hafta sonra 2. çapa yapılır.

SULAMA
İlk fasulye meyveleri görülünceye kadar mümkün olduğunca sulamadan kaçınılmalıdır. Fasulyeler ilk meyve vermeye kadar hassas bir bünyeye sahiptir. Fazla su bitkilerde hemen sararma ve büyümede duraklama yaratır. Bu devrelerde hava şartlarının etkisi ile mutlaka su vermek gerektiği taktirde fazla olmamak koşuluyla bir iki defa sulama yapmak gerekir. Fasulyelerde çiçek açıp ilk ürünler görülmeye başladıktan sonra sulama işine de düzenli olarak başlanmalıdır. Hava durumuna göre 4-5 gün ara ile yeterli miktarda sulama yapılırsa ürünün miktar ve kalitesi de o ölçüde iyi olur.

OLGUNLUK, HASAT, DEPOLAMA ve VERİM:
3-4 günde bir defa hasat olgunluğuna gelmiş fasulye meyveleri toplanır. Hasatta bitkinin zarar görmemesine özen gösterilir. Baklalar yukarıya doğru çekilerek koparılır. Baklaları aşağıya doğru koparmaya çalışmak bitkiye zarar verir. Hasat edilen fasulyelerde meyvelerin pazarlanmaya kadar muhafazası önem taşır.

Hasattan sonra meyvelerin gölge bir yerde, yüksek rutubetli (%80’in üzerinde) bir ortamda korunarak su kaybetmeleri önlenmelidir. Aksi halde hızla su kaybederek pörsürler, Pazar değerini kaybederler. %80’in üzerindeki nem içeren ortamlarda +4-5 C’de 8-10 gün süre ile muhafaza edilebilir.
Kaynak

Barbunya fasulye

Barbunya tane olarak tüketildiğinden dane fasulye üretimindeki yollar izlenmelidir. Bir de daneler oluştuktan sonra kesinlikle sulama yapılmamalıdır.