Ülkemiz topraklarında binlerce yıldır bağcılık yapılmakta ve bağ kültürünün geliştiği bir ekolojiye sahip bulunmaktayız.Çekirdekli, çekirdeksiz, sofralık, şaraplık, kurutmalık gibi ürünlerin yanında yöresel olarak pekmez,sirke ve pestil gibi çok çeşitli ürünler üzümden üretilmektedir.Bu ürünler insan beslenmesi ve sağlığı bakımından büyük önem taşımaktadır. Bünyesinde bulunan zengin mineral besin elementlerinin (Ca, K, P, Fe vd.) yanında vitaminler (A, B1,B2ve C) bakımından da zengin bir yapıya sahiptir. Besin değeri bakımından çeşitten çeşide değişmekle birlikte 100 gr kuru üzümde 250-290 kalori, 100 gram taze üzümde ise 60-70 kalori bulunmaktadır.
Ülkemizin çok farklı ekolojilerinde yapılan bağ yetiştiriciliğinde toprağın verimlilik özellikleri ve buna bağlı olarak yapılacak dengeli gübreleme verim ve kalite üzerine önemli derecede etki edecektir. Bağcılıkta gübreleme iki devre için incelenecektir.Bunlardan birincisi bağ tesisi öncesi TESİS GÜBRELEMESİ (DEPO GÜBRELEME), diğeri ise fidan, verime yatma ve tam verim çağı gübrelemesidir.
Ülkemiz ekonomisinde büyük önemi olan bağ yetiştiriciliğinde yüksek ve kaliteli ürün elde etmek için diğer kültürel uygulamaların yanında toprağın verimlilik durumunun (toprağın fiziksel ve kimyasal özelliklerinin) bilinmesi ve bunlara ilave olarak o ekolojik şartlar altında asmanın yapraklarında ve yaprak saplarında beslenme kontrolünün yapılması gerekmektedir. Bunun en doğru yolu, bağın kılcal kök derinliği dikkate alınarak toprak örneği almak ,yaprak örneği alma zamanı ve yaprak konumuna göre örnek alıp analiz yaptırmaktır.Toprak ve yaprak analizlere Tarım ve Köy işleri Bakanlığına bağlı laboratuarlarda ve Araştırma Enstitülerinde yapılabildiği gibi, il özel idarelerine bağlı, Ziraat Fakülteleri ve TARİŞ gibi kuruluşların laboratuarlarında da yapılabilmektedir.Ülkemiz gübre sektörünün önder kuruluşu olan TOROS TARIM üreticilerine hizmet amacı ile TSE belgeli laboratuarlarında toprak-yaprak analizi yapmak sureti ile üreticilerine doğru ve dengeli gübre kullanma konusunda ücretsiz hizmet vermeye devam etmektedir. Bu konuda üreticilerin bayilerinde baş vurmak sureti ile toprak-yaprak analizi yaptırabilirler.
2. İklim ve Toprak Özellikleri ile Gübreleme Arasında İlişkiler
2.1. Bağcılıkta İklim İstekleri İle Gübreleme İlişkisi
İklim faktörlerinden önem sırasına göre sıcaklık (aşırı soğuk, don kırağı, aşırı sıcaklık), yağış (yağmur, dolu, kar) güneş intensitesi, rüzgar ve bağıl nem bağ yetiştiriciliğinde önem taşımaktadır.
2.1.1. Sıcaklık faktörü ile gübreleme ilişkileri
Bağ alanlarında kış donları, ilkbahar geç donları, sonbahar erken donları ve yaz aylarındaki yüksek sıcaklıkların zarar derecesi hatalı gübrelemelerle daha fazla olmaktadır.Dengesiz bir şekilde veya sadece azotlu gübrelerle gübrelenen bağlarda asmanın dal ve sürgünleri ile yaprakları kaba yapılı ve gevrek dokulu olarak oluşurlar. Bu gibi yapıya sahip omcalar kış soğuklarından zarar görürler veya iklim şartları nedeni ile ilkbaharda erken uyanan gözler ilkbahar geç donlarından oldukça zarar görebilmektedir.
Bu olay sonbahar erken donlarında da meydana gelebilmekte ve bazı yörelerde hasat henüz tamamlanmamış iken gelen sonbahar erken donlarından hem omca ve hem de ürün zarar görebilmektedir. Bunun nedeni, azotlu gübrelerin sadece bitki dokularının gevşek yapılı olmasını sağlamakla kalmayıp bitki bünyesinde (hücrelerinde) fazla miktarda su bulunmasındandır. Bitkinin gerek yaprak ve gerekse diğer dokularında fazla su bulunması buna karşılık kuru madde miktarının az olmasının nedeni gerek yaprakta ve gerekse diğer dokularda bulunan azotlu bileşiklerin (özellikle amino asitlerin) su tutma özelliğinden ileri gelmektedir.Bir bitkinin bünyesinde % su miktarı artması ile kuru madde oranı azalır ve bu dönemde meydana gelebilecek aşırı soğuklardan bitki daha çok zarar görür.Bağcılıkta aşırı soğuklardan omcaların zarar görmesi sadece çeşidin ve anacın iyi seçilmemesinden değil, hatalı bir şekilde azotlu gübre kullanılmasından da bitki zarar görebilmektedir.Özellikle erken sonbahar donlarından zarar gören yörelerde fazla azotlu gübre kullanımı veya sadece azotlu gübre kullanımı renk dönümünü ve hasadı geciktirerek bitkinin zarar görmesine neden olur.Benzer durum ilk gübre uygulama zamanında azotlu gübrenin tamamının bir defada verilmesi veya sadece azotlu gübre kullanılması sürgünlerdeki gözlerin erken uyanmasına ve geç ilkbahar donlarından bitkinin zarar görmesine neden olabilir. Yaz aylarında ise fazla sıcaklardan bazı yörelerde bitkiler zarar görebilmektedir.Tek yanlı veya aşırı azotlu gübre kullanımı sürgünlerdeki yaprakların daha iri yapılı ve daha gevşek(kaba) yapılı olmasına neden olmaktadır.Yaprak sayısında bir artış olmasa bile yaprak alanı genişleyeceği için bitkinin su sarfiyatı artar, buna ilave olarak yaprak dokusu daha gevşek yapılı olunca su kaybı daha da fazla olmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder