40 m kadar boylanan ağaç nadir olarak da çalı durumunda olur. Tepe seyrek, geniş ve yuvarlakcadır. Yaşlı gövdeler koyu renkte, kabaca yırtılmış, kazık kök güçlü, yan kökler uzun, yeni sürgünler önceleri tüylü, parlak, zeytin yeşili ya da kızıl kahve renginde, yapraklar 6-12 cm uzunlukta, çarpık yumurta ya da yuvarlakca yürek biçiminde, kenarları düzenli ve keskin dişli, ucu sivri, üst yüzü koyu yeşil, bütün yüzde ya da damarlar üzerinde sade ya da beze tüyler bulunur. Alt yüzü mavimsi yeşil, tüylü ya da çıplaktır. Damar açılarında beyaz tüyler bulunur. Yaprak sapı 2-5 cm uzunlukta tüylüdür.Yapraklar sonbahar’da altın sarısı bir renk alır.
Çiçekler sarımsı beyaz renkte olup 3-17 çiçekli, sarkık yalancı şemsiye kuruluşunda, kuruluşlar yeni sürgünlerin yaprak koltuklarında bulunur. Çanaklar 5 parçalı, uzunca yumurta biçiminde, kenarları uca doğru tüylüdür. Taçlar ters uzunca yumurta biçiminde, olup 5-12 cm uzunluktadır.
Meyve yuvarlakça, odunlaşmış, sert kabuklu olup kabuk üzerinde 4-5 tane, uzunca çıkıntı bulunur. Tohum koyu boz kahverenginde, yumurta biçiminde, çenekler el görünüşünde, uzunca ve sivri dilimlere ayrılmıştır.
Ekolojik Özellikleri
Haziran sonu – Temmuz başında çiçek. açar. Tohum olgunluğu Eylül-Ekim aylarıdır. Büyümesi çabuktur. Filizlenme gücü yüksektir. Işık ağacıdır. Sıcaklık isteği nispeten fazladır.
Derin, serin yumuşak, besin ve madence zengin, ılımlı humuslu toprakları sever. Kireçli topraklarda da yetişmektedir. Tuzlu topraklardan kaçınır. Donlara ve kuraklığa karşı duyarlıdır. Güçlü kazık kök yapar, sığ ve fakir topraklarda kuvvetli yan kökler geliştirir, kuvvetli kök sürgünü verir.
----------------------------------
Boyları 20-30 m'ye kadar ulaşabilir. Büyüklüğü 5-10 cm arasında değişen yaprakları genellikle yürek şeklinde ve çarpık, kenarları dişli ve uzun saplıdır. Sarkık çiçek demetleri sarımsı bir renge ve karakteristik bir kokuya sahiptir. Çok geç açan bu çiçekler (Haziran-Temmuz) kurutularak çay gibi içilir.
Orta Avrupa'da eskiden birçok köyde ıhlamur vardı. Merkezde bulunur buluşma noktası olarak kullanılırdı. Ayrıca burada haber alış verişinde bulunulur, gelinler kendilerini gösterirlerdi. Mayıs başında dans festivalleri bu ağacın altında düzenlenirdi. Bunlarla beraber köy mahkemeleri genelde yine burada kurulurdu. Bu yüzden ıhlamur, mahkeme ağacı ya da mahkeme ıhlamuru olarakta bilinir. Germen veSlav halklarında ıhlamur kutsal bir ağaçtır.Tarihçe
Kullanımı
Güzel kokulu çiçeklerinden dolayı ve bir gölge ağacı olarak yetiştirilir. Doğramacılıkta kıymetli olan beyaz ve hafif bir odun verir. Ihlamur kabuğundaki lifler ip ve kaba dokumalarda kullanılır. Çiçek durumları tıbbi olarak kullanılır. Ihlamur çiçeği yatıştırıcı, idrar verici ve balgam söktürücü olarak çay halinde kullanılır. Ihlamur çiçeği banyosunun da yatıştırıcı bir özelliği vardır.
Türler
.jpg)
- Amerika ıhlamuru (Tilia americana)
- Amur ıhlamuru (Tilia amurensis)
- Çin ıhlamuru (Tilia chinensis)
- Tilia chingiana
- Küçük yapraklı ıhlamur (Tilia cordata)
- Tilia dasystyla
- Henry ıhlamuru (Tilia henryana)
- Ak ıhlamur (Tilia heterophylla)
- Kore ıhlamuru (Tilia insularis)
- Tilia intonsa
- Japon ıhlamuru (Tilia japonica)
- Tilia kiusiana
- Mançurya ıhlamuru (Tilia mandshurica)
- Tilia maximowicziana
- Tilia miqueliana
- Moğolistan ıhlamuru (Tilia mongolica)
- Tilia nobilis
- Oliver ıhlamuru (Tilia oliveri)
- Tilia paucicostata
- Büyük yapraklı ıhlamur (Tilia platyphyllos)
- Ağlayan ak ıhlamur
- Kafkas ıhlamuru (Tilia dasystyla subsp. caucasica)
- Tilia taquetii
- Gümüşi ıhlamur (Tilia tomentosa)
- Tilia tuan
Ihlamur Tilia tometosaBilimsel sınıflandırma Alem: Plantae (Bitkiler) Bölüm: Magnoliophyta
(Kapalı tohumlular)Sınıf: Magnoliopsida
(İki çenekliler)Takım: Malvales Familya: Tiliaceae (Ihlamurgiller) Cins: Tilia
L.Türler 30 tür; metne bakınızDış bağlantılar Wikimedia Commons'da Ihlamur ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
Wikispecies'de Ihlamur ile ilgili taksonomi bilgileri bulunur.
Melezler
- Tilia × moltkei (Tilia americana × T. petiolaris)
- Tilia × europaea (T. cordata × T. platyphyllos)
- Tilia × flavescens (T. americana × T. cordata)
- Tilia × euchlora (T. cordata × T. dasystyla)
- Tilia x petiolaris
Kaynaklar
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder