Liçi-Lychee

Liçi-Lychee

·Liçi meyvesi 4000 yıl önce keşfedilmiş , mükemmel bir renk ve tada sahip tropikal/subtropikal bir meyvedir. Dünyanın birçok bölgesinde bilinen bir meyve olmasına rağmen, ne yazık ki ülkemizde ne üretimi ne de tüketimi vardır. Amacım bu egzotik tropik / yarı tropik meyveyi bir rüya olmaktan çıkarıp ülkemizde yetiştirmek.

·Son yıllarda nadir meyveleri yetiştirmek bir trend halini aldı. Feijoa ülkemizin iklimine uygun olduğu için bu trendin öncüsü oldu. Daha sonra Naşi bunu takip etti. Eminim ki bunu birçok değişik egzotik meyve takip edecektir ve liçi fidanlarını da ülkemizin bazı bölgelerinde görebileceğiz.

Liçi Nedir?

Liçi meyvesi kabartmalı bir kabuğa sahip, çok sıradışı bir tad ve kıvama sahip , güzel kokulu , sulu, yarı saydam , nadir bir tropik/yarı tropik bir meyvedir. Liçi meyvesi' nin orijini Çin' in Kwangtung ve Fukien eyaletleridir. Şu anda 1000 yaşın üzerinde Liçi meyvesi ağaçlarına bu bölgede rastlanmaktadır. Liçi yetiştiriciliği Çin'den komşu ülkelere , Güneydoğu Asya uzak adalara , Madagaskara oradan da Fransa ve İngiltereye kadar yayılmıştır. 1800 lerin sonlarında ise Havai ve oradan da Amerika' ya. Amerika'da ise başarılı Liçi yetiştiriciliği 1900 lerde başlamıştır.

Bilinen botanik ismi ile Litchi chinensis,Sapindaceae veya Soapberry ailesindendir. Liçi değişik isimlerle bilinir, bunlar ; lychee nut, litchi, litchee, lichee, lichi , laichi, ve leechee. Liçi yetiştiriciliğinde kullanılan en popüler türler; Güney Florida'da yetişen Brewster, Hak Ip, ve Mauritius' dir. Şu anda Amerika'da yetişen 33 değişik Liçi türü vardır. Bunlardan en çok yetiştirilenler ise Brewster ve Mauritius'dur. Bunlar dışında da nadide türler bulunmaktadır.

Liçi türleri

Liçi türleri

Brewster

Amerika'daki en yaygın ve ticari tür, Güney Florida'da yetişen Brewster'dır . Brewster tatlı ve sulu bir meyveye sahiptir. İyi olgunlaşmış Bewster gerçekten çok lezzetli ve tadı diğerlerine göre belirgin şekilde farklıdır. İnsanların Bewster ile ilgili tek şikayeti meyve çekirdeğinin büyük olmasıdır. Bewster meyvesi olgunlaştığında küçük meyve üzerindeki küçük pütürler giderek azalır.

Mauritius

İkinci yaygın ve ticari tür ise Mauritius ' dur. Madagaskar' ın doğusundaki cennet adalardan Mauritius' dan Amerika'ya gelmiştir. Mauritius' un meyvesi Bewster'dan birkaç hafta daha erken olgunlaşır ve pembemsi - yeşil kabuğu ile diğerlerinden kolaylıkla ayırdedilebilir. Meyvesi belirgin bir şekilde farklıdır ve aroması Bewster' dan daha farklıdır ve oldukça lezzetlidir. Diğer önemli bir özelliği ise küçük çekirdekli olması ve meyvelerin ağaçlarda salkım şeklinde ve bol olmasıdır. Olgunlaşmış Mauritius' un hafif asitli tohum zarı vardır ve hafif mayhoştur, meyve eti daha sulu ve katıdır. Fazla olgun Mauritius meyvesi fruit meyve eti çevresinde farkedilebilir bir zar oluşturur ve kabuk rengi bozulur.

Hak Ip

Hak Ip , diğer bir ticari ve yaygın türdür. Son zamanlarda belirgin olarak üretciler tarafından tercih edilmektedir. Hak Ip tüm ideal özellikleri bir arada barındıran değerli bir türdür. Büyük meyve, mükemmel tad, küçük çekirdek ve koyu kırmızı renk , bütün bu özellikler tercih edilen ve Hak Ip' de bulunan özelliklerdir.

Hak Ip, Brewster ile karşılaştırıldığında , Bewster' ın daha tatlı olduğu düşünülebilir. Ama bu çok olgun Bewster meyvesi için geçerlidir. Ama bu Hak Ip 'nin değerini asla düşürmez. Hak Ip, Brewster' dan daha ince bir kabuğa sahiptir. Kabuğundaki çıkıntı ve pütürler , daha kalıcıdır. Bu durum meyve olgunlaştığında da geçerlidir ve neden Liçi üreticilerin Hak Ip ' yi tercih ettiklerinin en önemli nedenidir. Yeterli gübreleme, toprağın pH değerleri , nem ve iklim değişikleri Liçi ağaçlarının verimini etkileyen şeylerdir.

Bu türler dışında Bengal, Ohia, Sweet Cliff, Sweetheart, Hanging Green, No Mai Tze, Kaimana, Kwai Mai Pink, Groff, Wai Chee, Yellow Red ve Emperor , yetiştirilen diğer önemli liçi türleridir. Bunlardan Emperor, muhteşem sıradışı görünüm ve mükemmel tadı ile diğerlerinden öne çıkar. Emperor ile ilgili tek problem ise ağacın çok yavaş gelişmesi ve ticari üretim için yeterli sayıda fidanın bulunamayışıdır.

Emperor

Tozlanma ve Büyüme

Florida iklimi gözönüne alındığında, geç sonbaharda hava kuru ve soğuktur ve Aralık ayı içersinde Liçiler çiçek açmaya başlar. Nadiren Kasım ayında da çiçek açmaya başlayabilir ve meyveler Mart ayında oluşmaya başlar. Liçi ağaçları monoecious dur . Bunun anlamı, erkek ve dişi çiçekler aynı ağaç üzerinde bulunur. Bu bazı tropik meyve ağaçlarında farklılık gösterir. Brewster çiçek açmaya başladığı zaman ilk önce erkek çiçekler uzun salkım şeklinde belirir, daha sonra dişi çiçekler bunu takip ederler. Dişi çiçeklerin tohumları daha sonra meyve oluşturur. Ne yazıkki büyük çiçekler her zaman güzel bir meyveye dönüşmezler. Liçi ağaçları sıkça kararsızlık gösterir , yani her zaman aynı kalitede ürün vermezler. Benzer ağaçlar, benzer şartlarda tamamen farklı meyve karakteristikleri gösterirler. Dünyadaki Liçi üreticileri hala bu problemin kaynağını araştırmaya devam etmektedirler ve hala ürün kalitesini garanti edecek bir bir yöntem ve kesin bir cevap yoktur . Florida şartlarında Liçi sezonu Mayıs ayının ortaları ile Haziran ayının ortalarıdır. Mauritius Mayıs ayının ortalarında olgunlaşan erkenci bir çeşittir. Brewsters Haziranda olgunlaşmaya başlar ve Temmuz ayının sonuna kadar devam eder. Bu zaman diliminden sonra olgunlaşan meyveler ise kuşlar için mükemmel bir ziyafet oluşturur.

Liçi Endüstrisi

Birçok Liçi üreticisi olgunlaşan Liçileri hızlıca pazara sunar. Erken pazara sunulan Liçiler lezzet olarak istenilen seviyede olmadıkları için tüketicilerin gözünde yanlış bir izlenim bırakmaktadır.Erken hasatın en önemli nedenlerinden birisi de zararlılar ve kuşların meyvelere zarar vermesinin önüne geçilmeye çalışılmasıdır. Kuşlar , zararlılar özellikle olgun Liçileri tercih ederler. Bu zararlar kimi zaman %50 leri bulabilir. Bununla beraber erken hasat, Liçi kalitesinin düşük olmasına , görünüm ve lezzetinin de gerektiği gibi olmamasına yol açar. Yabani hayat daima Liçi meyvesi için bir problem teşkil eder. Liçi meyvesi kuşlar, sincaplar ve yarasalar tarafından en çok tercih edilen meyvedir. Sincaplar her meyveden sadece bir ısırık alırlar ve bütün meyveleri bu şekilde tahrip ederler.

Mauritius ağaçlarının dalları Bewster' a göre belirgin şekilde daha zayıftır. Kuvvetli rüzgarlar dalları kırabilir.

L - Liçi ve Love (Aşk)

Çinde, kalp şeklindeki Liçi meyvesi aşk ve romantizmin sembolüdür. Efsaneye gore imparatorun cariyesi Lady Yang Kuei Fei taze Liçi meyvesi ister, imperator Hsuan Tsung’ dan (Tang hanedanının son imparatoru-8.yüzyıl) . İmparator da Güney Çin’ den Kuzey Çin’deki saraya 600 mil uzaklıktan meyve getirtir. İmparator bu iş için en hızlı atlara sahip süvarileri gönderir ve taze Liçiler “pony express"-atlı posta sistemi ile Lady Yang Kuei Fei ‘ye ulaşırlar

http://www.tropikmeyveci.com/