Uluslar arası piyasada üzümsü meyvelerin toplam ihracat değeri yaklaşık üç milyar dolar düzeyinde seyretmektedir. FAO’nun 2007 yılı verilerine göre, yaklaşık bunun yarısı sadece çilek meyvesine aittir. Üzümsü meyvelerin toplam ihracat miktarı ise 961.454.000 ton düzeyindedir. Bu miktarın 604.857.000 tonu çilek meyvesine ait olup, toplam miktarın yaklaşık %62 lik oranına karşılık gelmektedir. Çilekten sonra, ihracat değeri olarak ikinci önemli üzümsü meyve ahudududur. Uluslar arası piyasada ahududunun toplam ihracat değeri 457.843.000 dolardır. Ahududunun 4,67 dolar olan birim fiyatı dikkate alındığında en değerli üzümsü meyve olarak göze çarpmaktadır. Birim fiyat dikkate alındığında ikinci öneme sahip üzümsü meyve 4,38 dolarlık kg fiyatıyla mersindir.
Ne yazık ki FAO’nun verilerinde dut, böğürtlen ve diğer bazı üzümsü meyveler ayrı ayrı gösterilmemektedir. Bu yüzden dut ve böğürtlen gibi değeri artmakta olan üzümsü meyve türlerinin değerlendirilmesi sağlıklı yapılamamaktadır. Ancak yine de dut ve böğürten meyvelerinin dış piyasa değerinin yüksek olduğunu söyleyebiliriz. Özellikle dut türlerinin (kara dut, mor dut, kırmızı dut, ve beyaz dut ) ülkemizde d artan kıymeti bunu göstermektedir.
Tablo 1. 2007 yılı verilerine göre üzümsü meyvelerin dünya üzerindeki toplam ihracat miktarları ve toplam değerleri (FAO)
Ülkeler
Miktar (Ton)
Değer (1000 $)
Fiyat ($/kg)
Çilek
604857
1483438
2,45
Bataklık mersini (Turna yemişi)
108559
416812
3,84
Ahududu
97953
457843
4,67
Böğürtlen, dut, vd.
82081
283411
3,45
Mersin
55640
243918
4,38
Frenk üzümü
11948
32205
2,70
Bektaşi üzümü
416
1126
2,71
TOPLAM
961454
2918753
3,04
Uluslar arası piyasada, üzümsü meyveler içersinde, en fazla işlem gören meyve çilektir. Toplam ihraç miktarı 604.857 ton ve bunun karşılığı olarak toplam 1.483.438.000 $ değer üretilmiştir. Çilek ihracatında en önemli ülkeler İspanya ve ABD dir. İspanya Avrupa Birliği üyesi olmanın verdiği avantajları kullanarak, dünyanın en zengin bölgesine satış yapabilme imkanı elde etmiştir. İspanya 186.377 ton ihraç miktarının karşılığı olarak 423.968.000 $ gelir elde edebilmiştir. Bu değerin yaklaşık yarım milyar dolarak yakın olduğu göz önüne alınırsa konunun önemi daha iyi anlaşılacaktır. İspanya dünya toplam çilek ihraç değerinin neredeyse üçte biri kadarını kendine çevirebilmiş bir ülkedir. Çilek ihraç eden ülkeler incelendiğinde, Belçika ve Hollanda’yı ayrı tuttuğunuzda, geri kalan ülkelerin Akdeniz kuşağı ülkeleri olduğu göze çarpacaktır. Bu kuşakta ABD’nin California eyaletinin de olduğu gözden kaçmamalıdır. Türkiye son yıllarda çilek ihraç edebilen ülkeler sıralamasında yerini almaya başlamıştır. Henüz oldukça düşük düzeyde olmasına karşın gelecekte önemli ihracatçı ülkeler arasında yer alacağını söylemek kehanet olmasa gerektir. Özellikle son yıllarda dünya çilek üretiminde üçüncü sıraya oturması bu konudaki öngörüleri desteklemektedir. İç piyasanın doymasıyla etkili ve yoğun bir şekilde ihracatında artacağı kanaati hakimdir.
Tablo 2. 2007 yılı Çilek ihracatında önde gelen ilk on ülke
Ülkeler
Miktar (Ton)
Değer (1000 $)
Fiyat ($/kg)
İspanya
186377
423968
2,27
A.B.D.
116744
297996
2,55
Meksika
66914
124411
1,86
Belçika
39004
155171
3,98
Hollanda
35068
167104
4,77
Fransa
23228
65552
2,82
Mısır
21613
12061
0,56
Fas
18066
23327
1,29
İtalya
17746
50771
2,86
Türkiye
17354
15932
0,92
Dünya
604857
1483438
Bataklık mersin (turnayemişi) ülkemizde hiç bilinmeyen türlerdendir. Son yıllarda Karadeniz bölgesinde kimi çalışmalar ile ülkemizde de yetiştirilebileceği gösterilmiştir. Dünya ticaretinde toplam 416.812.000 $ lık toplam ihracat değerine sahiptir. Tablo 1 de de görüleceği üzere üzümsü meyveler içersinde çilekten sonra ikinci önemli bir türdür. İhracatçı ülkeler içersinde ihracat değeri açısında yapılan sıralamada Şili birinci sırada yer almaktadır. İkinci sıradaki Kanada Şili’ye göre daha fazla bataklık mersini ihraç etmesine karşın birim fiyatını çok düşük olması toplam elde edilen değeri de düşürmüştür. Bataklık mersininde en yüksek fiyatla ürün satabilen ülke 14,59 $/kg fiyat ile Belçika olup bu ülkeyi 11,52 $/kg fiyatıyla Fransa izlemektedir. Ancak Fransa’nın ihraç ettiği bataklık mersini miktarı 42 ton düzeyinde olup oldukça düşüktür.
Tablo 3. 2007 yılı Bataklık mersini (Turnayemişi) ihracatında önde gelen ilk on ülke
Ülkeler
Miktar (Ton)
Değer (1000 $)
Fiyat ($/kg)
Şili
41745
314498
7,53
Kanada
45316
41437
0,91
A.B. D.
16128
33503
2,08
Beyaz Rusya
3105
8140
2,62
Hollanda
894
8016
8,97
Belçika
491
7166
14,59
Litvanya
280
1204
4,30
İngiltere
119
1150
9,66
Makedonya
213
640
3,00
Fransa
42
484
11,52
Dünya
108559
416812
Dünya ahududu ihracat pazarında, 2007 yılında, 97.953 ton ürün el değiştirmiş ve bunun karşılığı olarak toplam 457.843.000 $ değer üretilmiştir. Ahududu ihracatında miktar ve değer olarak Meksika birinci sırada yer almaktadır. Üstelik satış fiyatı da 5,32 $/kg ile oldukça yüksektir. Polonya ikinci sıradaki en önemli ihracatçı ülkedir. Ancak kg satış fiyatının 1,78 $ gibi düşük bir değerde olması nedeniyle elde ettiği toplam gelir Meksika’ya oranla düşük kalmıştır. Polonya’nın ihraç ettiğin ürün miktarı Meksika’ya göre %69 düzeyinde olmasına karşın elde ettiği toplam gelir Meksika’ya göre %23 düzeyinde kalmıştır. Bunun yanı sıra İspanya Polonya’ya göre çok daha düşük miktarda ürün ihraç etmesine karşın oldukça yüksek düzeyde gelir elde edebilmiştir. Bunun nedeni İspanya’nın birim fiyatının 8,96 $/kg gibi yüksek bir fiyatla ahududları satabilmiş olmasıdır. Ahududu ihracatında en iyi fiyatla satış yapabilen ülke Hollanda olup kg fiyatı olarak 14,87 $ olarak gerçekleşmiştir.
Tablo 4. 2007 yılı Ahududu ihracatında önde gelen ilk on ülke
Ülkeler
Miktar (Ton)
Değer (1000 $)
Fiyat ($/kg)
Meksika
35162
186911
5,32
Polonya
24106
42812
1,78
İspanya
10009
89710
8,96
Şili
8314
54161
6,51
Sırbistan
6794
11126
1,64
Avusturya
3711
7106
1,91
Kanada
2369
4409
1,86
Fransa
1383
13695
9,90
Hollanda
1079
16048
14,87
Bulgaristan
957
1948
2,04
Dünya
97953
457843
FAO’nun 2007 yılı verilerine göre böğürtlen, loganüzümü, beyaz dut, kırmızı dut ve diğer üzümsü meyveler (Myrtus communis , Gaylussacia spp) toplamında ihracatçı ülkeler arasında en yüksek değere ABD (110.376.000 Dolar) erişmiş olup ikinci sıradaki Arjantin’den açık ara önde yer almaktadır. Birim fiyatlar dikkate alındığında ise Avustralya 15,90 $/kg fiyatıyla en yüksek fiyattan satış yapabilen ülkedir. Yine aynı şekilde İspanya, Hollanda ve Belçika’da 10 doların üzerinde fiyatla satış yapabilen ülkeler arasında yer almıştır. Türkiye yaklaşık 1 tonluk satış karşılığında 1000 $ elde edebilmiştir.
Tablo 5. 2007 yılında böğürtlen, loganüzümü, beyaz dut, kırmızı dut ve diğer üzümsü meyveler (Myrtus communis , Gaylussacia spp) toplamında ihracatçı ilk 10 ülke ve Türkiye’nin durumu. Böğürtlen, tahmini olarak, değerlerin yarısı olarak hesap edilebilir. (Fao, 2010)
Ülkeler
Miktar (Ton)
Değer (1000 $)
Fiyat ($/kg)
A.B. D.
33744
110376
3,27
Arjantin
7558
62564
8,28
İspanya
3066
31232
10,19
Hollanda
1473
16739
11,36
Suriye
22121
16327
0,74
Avustralya
396
6296
15,90
Belçika
563
5963
10,59
Guatemala
2955
5336
1,81
Sırbistan
2678
4387
1,64
İtalya
357
3288
9,21
İsveç
1379
2914
2,11
Türkiye
1
1
1,00
Dünya
82081
283411
Mersin veya bir diğer isimle maviyemiş ihracatında ihracat miktarı ve ihracat değeri toplamı açısından değerlendirildiğinde birinci sırada ABD gelmektedir. Kanada diğer önemli ihracatçı ülkedir. ABD 29033 ton ihracat miktarına karşılık 90.993.000 $ lık bir satış değerine ulaşmış olmasına karşın Kanada 12.780 ton luk ihracat değerine karşın 53.671.000 $ lık değere ulaşmıştır. İhracatçı ülkeler içersinde en yüksek fiyatla mersin satabilen ülkelerin başında Yeni Zelanda gelmektedir. Yeni Zelanda’yı Hollanda izlemektedir.
Tablo 6. 2007 yılı Mersin (Mavi yemiş) ihracatında önde gelen ilk on ülke
Ülkeler
Miktar (Ton)
Değer (1000 $)
Fiyat ($/kg)
A.B.D.
29033
90993
3,13
Kanada
12780
53671
4,20
Polonya
3409
24820
7,28
İsveç
2755
7842
2,85
Hollanda
1791
21683
12,11
Fransa
931
8331
8,95
Litvanya
820
2784
3,40
Yeni Zelanda
793
10176
12,83
Almanya
576
2766
4,80
Uruguay
488
4628
9,48
Dünya
55640
243918
Son yıllarda, özellikle, meyve suyu işleyen firmalar tarafından en fazla aranan türlerden olan frenküzümü ülkemizde Bursa dolaylarında ve oldukça düşük düzeylerde yetiştiriciliği yapılmaktadır. Dünya ticaretinde en yüksek miktarda ürün satan ülke Polonya olmasına karşın, Hollanda en yüksek değer elde edebilmiş ülkedir. Polonya 4.218 ton ürünü 1,46 $/kg fiyatla satarak 6.168.000 $ elde edebilmişken, Hollanda 1.333 ton ürünü 10,22 $/kg fiyatla satarak toplam 13.627.000 $ elde etmiştir. Frenk üzümü ihracatında en yüksek fiyatla ürün satabilen ülke ise Belçika dır. Belçika 13,69 $/kg fiyatla frenküzümü satabilmiştir. Ancak satış yapabildiği ürün miktarı oldukça düşük kalmışır.
Tablo 7. 2007 yılı Frenküzümü ihracatında önde gelen ilk on ülke
Ülkeler
Miktar (Ton)
Değer (1000 $)
Fiyat ($/kg)
Polonya
4218
6168
1,46
Çek Cumhuriyeti
1893
1539
0,81
Danimarka
1341
1483
1,11
Hollanda
1333
13627
10,22
Almanya
954
1407
1,47
Macaristan
684
899
1,31
Fransa
435
746
1,71
Belçika
298
4079
13,69
İtalya
205
966
4,71
Avusturya
128
296
2,31
Dünya
11948
32205
Dünya Bektaşi üzümü piyasasında ihracatçı ülke konumunda kayıtlara sadece Litvanya girebilmiştir. Litvanya 416 ton karşılığı olarak toplam 1.126.000 $ değer elde edebilmiştir. Bektaşi üzümü ithalatı incelendiğinde ise listenin başında yine Litvanya nın yer alması şaşırtıcıdır.
Tablo 8. 2007 yılı Bektaşi üzümü ihracatında tek ülke
Ülkeler
Miktar (Ton)
Değer (1000 $)
Fiyat ($/kg)
Litvanya
416
1126
2,71
Dünya
416
1126
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder