Torba Kanun hayatımızda neleri değiştirecek-3
Milyonlarca stajyer işçimiz yola çıkıyor
Torba Kanun’da yapılan ufacık bir değişiklik ile 5510 sayılı Kanun’un çıraklık ve stajyerlik ile ilgili hükmündeki “zorunlu” kelimesi çıkarılarak, tüm işverenlere işyerlerine çırak ve stajyer çalışan işe alma hakkı getiriliyor. Yaş sınırı, süre sınırı olmaksızın işe girecek olanları stajyer olarak işe alıp, sosyal haklardan mahrum, işgüvencesiz, emeklilik hakkı vermeden çalıştırmak hakkı geliyor. Ancak, EŞEĞİ VE SEMERİ KAYBETTİRİLEN ÇALIŞANLAR da üzülmesin diye eşek değil ama semer geri verilerek çırak ve stajyerler de artık kendi üzerlerinden sağlık yardımı alabilecekler…
-İşçileri SGK’ya stajyer bildirin hükmü geliyor
Torba Kanun ile stajyer ve çırak çalıştırma yükümlülüğü olan işyerlerinin kapsamı değiştiriliyor. Artık 10 veya daha çok değil 5 veya daha çok işçi çalıştıran işyerleri de işyerlerinde çırak ve stajyer çalıştırabilecek.
Ayrıca, Torba Kanun ile 5510 sayılı Kanunun 87 nci maddesinin (e) bendinde yer alan “zorunlu” ibareleri madde metninden çıkartılmaktadır. Yani, sadece okullarında okudukları teorik eğitimi, pratik yapmak zorunlu görevi olan öğrenciler ve çıraklar değil, isteyen herkes çırak veya stajyer olarak işletmelerce çalıştırılabilecek.
Halen geçerli olan maddedeki zorunlu staj cümlesindeki “zorunlu” kelimesi kaldırılmakta ve işverenlerin işe alacakları işçileri stajyer ve çırak adı altında yıllarca çalıştırmalarına yol açılmaktadır.
İşe girecek gençleri artık işverenler işçi değil de yıllarca stajyer adı altında çalıştırabileceklerdir.
İşsizliğin had safhada olduğu ülkemizde işe girebilmek amacıyla işçi değil de stajyer adı altında işe girmeyi kabul edebileceklerdir.
Zira, stajyerliğin kısıtları ve süresi de belirlenmemiştir. 50 yaşındaki kişiyi de 20 yaşındaki kişiye de stajyer adı altında çalıştırma hakkı işverene verildiği gibi süresi de konmamış olup yıllarca işçiyi stajyer diyebileceklerdir.
İşçi değil de stajyer olarak bildirilen sürelerde çalışanın, yıllık izin, ihbar ve kıdem tazminatı gibi İş Kanunlarından doğan hakkı olmayacağı gibi stajyerler için SGK’ya emeklilik primi de ödenmeyeceğinden yıllarca stajyer olarak çalışan işçi ilerde emekli de olamayacaktır.
İş güvencesiz, sosyal haklardan mahrum çalışan çalışanlarımız olacak. İşverenlerimiz için dikensiz gül bahçeleri yaratılacaktır.
***Stajyerlere sağlık hakkı da veriliyor
İşverenlere, işçileri-çalışanları stajyer ve çırak adı altında çalıştırma hakkı verilirken, stajyerlerin hakları da unutulmamış. Stajyerlerin kendi adlarına sağlık yardımı alma hakkı da getirilmiştir. Zorunlu stajyerler için daha önce okulları yüzde 1 oranında prim öderlerken, Torba Kanun ile getirilen düzenleme ile yüzde 1’e ilaveten yüzde 5 oranında sağlık primi alınması uygulaması da başlatılmaktadır.
Bu durumda özel sektör işçileri stajyer adı altında çalıştırırsa normal işçiler için yüzde 34 oranında SGK’ya prim ödemek yerine yüzde 6 oranında prim ödeyecek.
Bu arada özel sektör işverenleri stajyer yerine İŞKUR ile sözleşme imzalayıp kursiyer adı altında işçi çalıştırırlarsa da prim oranı yüzde 13,5 olacaktır hatta bu primi de İŞKUR ödeyebilecektir.
-Stajyer ve çıraklara da işveren asgari ücretin altında para ödeyebilecek ama iş SGK’ya prim ödemeye gelince asgari ücret baz alınarak SGK’ya prim ödenecektir.
***Çırak ve stajyerlerin yeni hakları
-Torba Kanun’un yürürlüğe girmesi ile çıraklar, stajyerler, staj gören üniversite öğrencileri kendi sigortalılıkları üzerinden sağlık yardımı alabilecekler.
-Çırak ve stajyerler GSS kapsamında olacağı gibi Türkiye İş Kurumu tarafından düzenlenen meslek edindirme, geliştirme ve değiştirme eğitimine katılan kursiyerler GSS kapsamında olacaklar ve primleri de İŞKUR tarafından SGK’ya ödenecek.
-Burslu yabancı uyruklu öğrenciler asgari ücret üzerinden GSS primi ödeyerek sağlıktan yararlanacaklar. YÖK tarafından ayrılan kontenjan dahilinde tam burslu okuyan yabancı uyruklu öğrencilerin GSS primi Üniversitelerin bütçelerine konulacak ödenekten karşılanacak.
Deneme süresi 4 aya çıkıyor
İş Kanunu kapsamındaki işçilerin halen 2 ay olan deneme süresi Torba Kanun’un aynen kabülü halinde 4 aya çıkarılacaktır. Bu sebeple, 4 aylık işçinin işveren tarafından işten çıkarılması halinde kendisine tek bir kuruş ihbar tazminatı ödenmeyecektir. İşçilerin deneme süresinin 2 aydan 4 aya çıkarılması da çalışanların hak kayıplarının artması anlamına gelmektedir. Yani, işveren stajyer veya çırak olarak yıllarca çalıştırdığı işçiyi, zar zor işçi kadrosuna alsa bile 4 ay daha denebilecektir.
OLUMLU DEĞİŞİKLİKLER
***ÇAKIŞAN SİGORTALILIK DÜZELTİLİYOR
Bir çalışan aynı zamanlarda hem memur, hem SSK’lı hem de Bağ-Kur kapsamında çalışıyorsa öncelik hakkı memuriyette (4/C) idi. Ancak, aynı sürelerde hem SSK hem Bağ-Kur varsa üstünlük hakkı olmadan önceden başlayan sigortalılık kesintiye uğrayıncaya kadar sonra başlayan geçerli sayılmıyordu. Torba Kanun ile sigortalılık çeşitleri üstünlük stratejisine göre düzenlenmektedir. Olumlu bir düzenlemedir. Buna göre, önceden başlayan sigortalılık geçerli olur ilkesi terkedildi. Sigortalılığın üstünlüğü ilkesi benimsendi. Üstünlük sıralaması, 4/c ) (Emekli Sandığı) sonra 4/a (SSK) ve en son 4/b (Bağ-Kur) olarak düzenlenmektedir. Düzenleme isabetli olmakla birlikte sadece bundan sonrası için değil geçmişe de şamil olmalı. Zira, SGK her zaman yaptığı gibi tutucu davranıp yürürlüğü kanunun resmi gazetede yayınlandığı tarih olarak uygular. Ayrıca, bu düzenleme sadece 5510 sayılı Kanun değil eski 506, 1479, 5434, 2925, 2926 sayılı kanunlardaki sigortalılık çatışmaları için de uygulanmalıdır. Sadece bu sorun sebebiyle SGK’ya karşı açılmış binlerce dava devam etmektedir.
*** Trafik kazası sağlık giderleri SGK’dan
Bu köşeyi takip edenler bilirler, “Trafik kazası geçirirseniz ağaçtan düştüm deyin” yoksa SGK sağlık giderinizi karşılamaz diyerek vatandaşları uyarmıştım. Torba Kanun ile artık trafik kazası geçirenlerin sağlık giderlerini de SGK karşılayacak. Ayrıca, SGK Kısa Vadeli Sigorta Kolları Daire Başkanı Osman YÜCE, ücretsiz izinleri yasal saymayarak sigortalılara hem iş göremezlik ödememekte hem de sağlık yardımı almasını engellemekte idi. Yeni düzenleme ile doğum yapan ve 6 aya kadar ücretsiz izin kullanan kadınlar ile bir takvim yılı içerisinde toplam bir ayı aşmayan ve işverenlerince belgelendirilen ücretsiz izin sürelerinde genel sağlık sigortalılıkları devam edecek.
Ancak, ücretsiz izin süresi bir ayı aşarsa ne olacak, sigortalı sağlıktan yararlanamadığı gibi GSS primi ödemekle yükümlü olacak. Bu süre yıl içinde bir ay değil 6 ay olarak belirlenmeli. İşverenin belgelendirmesi koşulu da muğlak bir ifade. Bu ifade işverenin beyanı doğrultusunda olarak düzenlenmeli.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder