Yazar : Mevlüt ŞAHİN
Konu : Tarım
Çeltik (pirinç), su içinde çimlenebilen ve sudaki oksijenden yararlanabilen tek tahıl cinsidir. Pirincin protein içeriği diğer tahıllarla karşılaştırıldığında oldukça yüksektir. Bileşiminde %5-10 arasında protein bulunduran ve beslenme için gerekli amino asitlerce zengin olan bu bitki, insan beslenmesinde buğdaydan sonra en çok kullanılan tahıldır. Birçok bitki proteininde az rastlanan lisin ve threonin oranı pirinçte yaklaşık % 4 seviyesindedir. Dünya`da yaşayan insanların yarıdan fazlasının ana besini olan pirinç, kişi başına ortalama günlük enerji ihtiyacının %25`ini karşılamaktadır.
Dünyada çeltik tarımı M.Ö. 3000`lerde yapılmaya başlanmıştır. M.Ö. 300 yıllarında Avrupa`da tanınmış, ABD`de ise 17. yüzyıl sonunda yetiştirilmeye başlanmıştır. Anadoluda ise yaklaşık 500 yıl kadar önce çeltik ekilmeye başlanmıştır. Tarım Örgütü FAO`ya göre, nüfus artış hızı bu oranda devam ettiği takdirde 2030 yılında talebi karşılamak için çeltik veriminin tüm dünya genelinde olduğu gibi ülkemizde de % 50 oranında artırılması gerekmektedir. Çeltik üretimi bakımından önde gelen ülkeler Çin, Hindistan, Endonezya, Bangladeş ve Vietnam`dır. Dünya`da çeltik ekilen alan 157 milyon hektar, yıllık üretim 650 milyon ton ve dekara çeltik verimi ise 415 kg dır.
Ülkemizde sulama suyunun sağlanmasındaki zorluklar, üretim açığımızın kapatılmasında engel olarak görülmektedir. Ülkemizin 7 coğrafi bölgesinde çeltik yetiştirilmektedir. Bölgelerimize göre en fazla ekim alanı 44 bin hektar ile Trakya Bölgesi’nde olup, bu bölgemizi 24 bin hektar ile Karadeniz Bölgesi takip etmektedir. Marmara Bölgesi’nde 21 bin hektar, Akdeniz Bölgesi’nde 6 bin hektar, Iç Anadolu Bölgesi’nde 5 bin hektar, Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde 1700 hektar ve Doğu Anadolu Bölgesi’nde de 370 hektar çeltik ekim alanı vardır.
Dünyada yetiştirilen bitkiler içinde birbirinden çok farklı ekolojilere sahip alanlara en iyi uyum sağlayabilen çeltik bitkisidir. Örneğin sulama yapmadan kır alanlarda buğday gibi yetiştirilebildiği gibi 5-50 cm, 50-100 cm ve 1-5 m derinlikteki suyla kaplı alanlarda pirinç yetiştirilebilmektedir.
Bengaldeş`te çeltiklerin çoğu yüzen tip çeltiklerdir ve derinsu çeltiği diye isimlendirilirler. Derinsu çeltiği normal şartlarda 5 m su derinliğine kadar yetişebilir.
Yabancı otlar çeltikle rekabet etmektedirler. Balıklar çeltik tarlalarında yabancı otları yiyerek bu rekabet şartlarını çeltiğin lehine çevirmektedirler. Sazan balığı bir günde kendi vücut ağırlığının % 30-50`si oranında yabancı ot yemektedir. Bir yaşındaki sazan günde 25 g ot tohumu (yaklaşık 4000 tohum) yiyebilir. Çeltik tarlalarında yetiştirilen balıklar balık havuzlarında yetiştirilenlere göre daha sağlıklı ve hastalıklara daha dayanıklıdırlar. Çünkü çeltik oksijeni bol ve sürekli temiz suyla sulandığı için balıklar daha sağlıklı büyüyebilmektedirler. Çeltik tarlalarında balık yetiştiren ülkelerin başında Çin, Mısır, Endonezya, Kore gibi ülkeler gelmektedir. Japonya, Tayland, İtalya, Macaristan, Romanya, ve Mısır gibi ülkelerde de çeltik tarlalarında balık yetiştiriciliği yapılmaktadır.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder